Wybór odmiany a efektywne wykorzystanie azotu

W warunkach Polski przyjmuje się, że głównymi czynnikami ograniczającymi  plonowanie  są  woda,  nieodpowiedni  odczyn gleby oraz złe gospodarowanie składnikami pokarmowymi, które w pierwszej kolejności w sposób bezpośredni lub pośredni dotyczy azotu. Popełniane błędy dotyczą zarówno dawki, stosowanej formy chemicznej, jak i terminu aplikacji tego składnika a takżejego bilansowania pozostałymi składnikami pokarmowymi, które w dużym stopniu decydują o efektywności pobierania oraz przetwarzania pobranego azotu w plon nasion. Tym nie mniej przystępując do uprawy rzepaku trzeba mieć na uwadze,  że  nawet  najlepsza  strategia  nawożenia  nie  zapewni nam  zamierzonego  efektu,  tj.  satysfakcjonujących  plonów,  gdy nie zadbamy o pozostałe czynniki produkcji. Oczywiście nie na wszystkie czynniki mamy wpływ, przykładowo na ilość i rozkład opadów.  Jednakże  warto  wiedzieć,  że  do  czynników  definiujących plon zalicza się między innymi odmianę. Zatem podstawowym zadaniem rolnika jest jej odpowiedni dobór do warunków panujących  na  terenie  gospodarstwa.  Dokonując  wyboru  poza takimi  aspektami,  jak:  potencjał  plonotwórczy,  zimotrwałość czy  wymagania  glebowe  należy  zwrócić  uwagę  również  na  jej podatność na patogeny oraz elastyczność w dostosowywaniu się do warunków pogodowych, które w ostatnich latach odznaczają się dużą zmiennością zarówno w okresie jesiennej, jak i wiosennej wegetacji.  Trzeba  wiedzieć,  że  tylko  rośliny  zdrowe  efektywnie gospodarują wodą i azotem (między tymi czynnikami występuje bezpośrednia zależność), a pr

zez to są w stanie zrealizować swój potencjał plonotwórczy w danych warunkach gospodarowania. Stąd też właściwy dobór odmian powinien przyczynić się do wysokiej produktywności zastosowanych nawozów azotowych, a tym samym umożliwić realizację ich potencjału plonotwórczego przy względnie niskich nakładach związanych z nawożeniem azotem. Jest to ważne zarówno z punktu widzenia kosztów produkcji, jak i ochrony środowiska naturalnego. Zważywszy  na  powyższe  informacje  warto  rozważyć  uprawę odmian, które posiadają gen odporności na wirusa żółtaczki rzepy (Turnip  Yellows  Virus  -  TuYV).  Badania,  które przeprowadzono w ostatnich dwóch sezonach wegetacyjnych w stacji hodowlanej na południu Wielkopolski wykazały, że odmiana Prince niezależnie od terminu siewu (różnica między terminami siewu wynosiła 14 dni) plonowała wyżej niż odmiany bez tego genu odporności (Rys.1). Wyższy poziom plonowania był następstwem zarówno mniejszego stopnia porażenia, jak i większej tolerancji roślin na wirusa żółtaczki rzepy. Jednocześnie warto podkreślić wysoki poziom plonowania  w  optymalnym  terminie  siewu  odmiany  Atora,  co świadczy że przyzachowaniu prawidłowej agrotechniki odmiana ta posiada bardzo wysoki potencjał plonotwórczy. W przypadku odmiany Prince na uwagę zasługuje również to, że na obiekcie nawożonym  120  kg  N/ha  uzyskano  zbliżone  plony  do  obiektu, na którym zastosowano 180 kg N/ha, czyli o 60 kg azotu więcej.Wskazuje to na wysoce efektywne gospodarowanie azotem przez testowaną odmianę (Rys.2).

dr hab. Witold Szczepaniak Katedra Chemii Rolnej i Biogeochemii Środowiska, UP w Poznaniu,
Artur Kozera, Produkt Manager, RAPOOL Polska Sp. z o.o.